Định hướng nghề nghiệp là gì? Các bước định hướng nghề nghiệp trong tương lai cho học sinh

Định hướng nghề nghiệp là một quá trình quan trọng, đòi hỏi sự nỗ lực và đầu tư nghiêm túc của mỗi cá nhân. Bài viết này của iSchool sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức và kỹ năng cần thiết để khám phá bản thân, tìm hiểu về nghề nghiệp, từ đó định hướng nghề một cách hiệu quả.

Định hướng nghề nghiệp là gì?

Định hướng nghề nghiệp là một quá trình chủ động, trong đó mỗi người tự mình vạch ra những lựa chọn về con đường sự nghiệp tương lai. Quá trình này đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng, dựa trên sự hiểu biết sâu sắc về bản thân, bao gồm năng lực, sở thích, tính cách cá nhân. Đồng thời, các yếu tố ngoại cảnh như điều kiện gia đình, cơ hội việc làm, mức thu nhập tiềm năng cũng cần được xem xét một cách toàn diện. Nghề nghiệp thường gắn bó lâu dài với cuộc đời mỗi người, do đó việc chủ động định hướng từ sớm, đặc biệt là khi còn ngồi trên ghế nhà trường, giúp học sinh trung học có thể lên kế hoạch học tập và lựa chọn ngành nghề phù hợp, giảm thiểu sự bỡ ngỡ và lãng phí thời gian sau khi tốt nghiệp.

Định hướng nghề nghiệp là một quá trình quan trọng của mỗi người

Xem thêm:

• 7 bước định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT
• Điểm mới của chương trình giáo dục phổ thông mới

Lợi ích của định hướng nghề nghiệp trong tương lai cho học sinh

Định hướng nghề nghiệp mang lại nhiều giá trị và lợi ích cho học sinh, nhằm giúp các em:

• Xác định mục tiêu sự nghiệp: Giúp học sinh hình dung rõ ràng con đường sự nghiệp mong muốn, từ đó biết mình cần tập trung vào đâu để phát triển bản thân và đạt được thành công.
• Nâng cao khả năng đưa ra quyết định: Cung cấp cho học sinh những thông tin cần thiết để đưa ra những lựa chọn đúng đắn về ngành nghề, môi trường làm việc, tránh những sai lầm không đáng có, tiết kiệm thời gian và công sức.
• Phát triển kỹ năng phù hợp: Giúp học sinh nhận biết những kỹ năng cần thiết cho lĩnh vực mình lựa chọn, từ đó chủ động tìm kiếm các khóa học, chương trình đào tạo phù hợp để nâng cao trình độ, mở ra cơ hội thăng tiến.
• Giảm bớt căng thẳng và rủi ro: Giúp học sinh có cái nhìn rõ ràng về tương lai, giảm bớt áp lực, lo lắng do sự mơ hồ về hướng đi, đồng thời giảm thiểu rủi ro khi lựa chọn sai nghề.
• Tạo sự cân bằng trong cuộc sống: Giúp học sinh tìm được sự hài hòa giữa công việc và cuộc sống cá nhân, cho phép các em tận hưởng công việc và cuộc sống một cách trọn vẹn.

Định hướng nghề nghiệp mang lại nhiều giá trị và lợi ích cho học sinh

Các bước định hướng nghề nghiệp trong tương lai cho bản thân

1. Xác định sở trường và sở thích của bản thân

Việc lựa chọn nghề nghiệp là một quyết định mang tính bước ngoặt, bởi nó có thể định hình cả chặng đường sự nghiệp và cuộc sống của bạn. Vì vậy, việc suy xét kỹ lưỡng là điều vô cùng cần thiết. Để có một định hướng đúng đắn, trước hết, bạn cần dành thời gian lắng nghe tiếng nói bên trong mình, tự đặt ra những câu hỏi quan trọng như:

– Tôi có những khả năng đặc biệt nào?

– Điều gì thực sự mang lại cho tôi niềm vui và hứng thú?

– Tôi có thiên hướng làm những công việc nào?

– Tôi mong muốn đạt được những điều gì trong tương lai?

Việc thấu hiểu những mong muốn sâu sắc của bản thân sẽ giúp bạn đưa ra những lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, tránh tình trạng chạy theo số đông một cách mù quáng. Thực tế cho thấy, tỷ lệ thất nghiệp do lựa chọn nghề nghiệp theo xu hướng đám đông hiện nay lên đến 80%, một con số đáng để mỗi người chúng ta phải suy ngẫm.

Việc xác định sở trường và sở thích của bản thân là điều vô cùng cần thiết

2. Tham vấn ý kiến của gia đình hoặc những người có kinh nghiệm

Trong quá trình định hướng nghề nghiệp, nếu bạn cảm thấy khó khăn trong việc xác định khả năng và con đường đi của mình, đừng ngần ngại tìm đến sự tư vấn từ gia đình hoặc những người có kinh nghiệm. Với những trải nghiệm đã có, họ sẽ mang đến cho bạn những góc nhìn khách quan, những lời khuyên thực tế. Đặc biệt, gia đình và nhà trường thường có sự thấu hiểu sâu sắc về tính cách, sở trường và hạn chế của bạn. Nhờ vậy, họ có thể đưa ra những lời khuyên giá trị, giúp bạn có được định hướng nghề nghiệp rõ ràng và phù hợp.

Tham vấn ý kiến của gia đình hoặc những người có kinh nghiệm

3. Tìm hiểu những ngành nghề trong xã hội

Để có được định hướng nghề nghiệp toàn diện, bạn nên dành thời gian tìm hiểu sâu về sự đa dạng của các ngành nghề trong xã hội. Bạn có thể có một niềm đam mê lớn và năng khiếu bẩm sinh với một lĩnh vực nào đó, nhưng cần lưu ý rằng mỗi lĩnh vực lại có rất nhiều phân nhánh khác nhau. Ví dụ, nếu bạn yêu thích tiếng Anh và có khả năng sử dụng ngôn ngữ này xuất sắc, khi lựa chọn nghề nghiệp liên quan đến tiếng Anh, bạn sẽ thấy rằng có rất nhiều hướng đi khác nhau như biên dịch/phiên dịch tiếng Anh, giảng dạy tiếng Anh, làm việc trong môi trường văn phòng sử dụng tiếng Anh, hoặc làm các công việc liên quan đến đối ngoại có sử dụng tiếng Anh.

Mỗi lĩnh vực, mỗi ngành nghề khác nhau đều có những yêu cầu đặc thù về kỹ năng tiếng Anh và kiến thức chuyên môn. Vì vậy, việc tìm hiểu kỹ lưỡng về nhiều ngành nghề liên quan là vô cùng quan trọng. Điều này giúp bạn có được nhiều lựa chọn hơn và khả năng thích ứng linh hoạt. Nếu bạn không đáp ứng được những tiêu chuẩn của công việc này, bạn vẫn có thể tự tin tìm kiếm cơ hội ở những vị trí khác phù hợp hơn.

4. Tổng hợp các yếu tố liên quan đến nghề nghiệp

Sau khi đã khám phá và hiểu rõ những sở trường của bản thân, bạn cần dành thời gian để suy nghĩ về những yếu tố khác mà bạn mong muốn có trong công việc. Hãy tự hỏi mình những câu hỏi như: 

– Tôi có thích làm việc trong một môi trường năng động và sôi nổi không?

– Tôi có muốn một công việc đòi hỏi giao tiếp thường xuyên với mọi người không?

– Tôi thích làm việc độc lập hay làm việc theo nhóm?

– Tôi thích một công việc phải di chuyển nhiều hay một công việc ổn định tại văn phòng?

Những câu hỏi này sẽ giúp bạn hình dung rõ hơn về loại hình công việc phù hợp với cá tính và mong muốn của bạn. Từ đó, bạn cũng sẽ nhận ra những kỹ năng mà bạn đang có cũng như những kỹ năng bạn cần phải trau dồi thêm.

Xem thêm:

• Tư duy phát triển là gì? Vai trò và cách rèn luyện hiệu quả
• Kỹ năng sống là gì? 12 kỹ năng thiết yếu cần có để thành công
• Kỹ năng giải quyết vấn đề là gì? Quy trình để giải quyết vấn đề một cách tối ưu

5. Cân nhắc và đưa ra quyết định

Việc nuôi dưỡng đam mê hoặc mơ ước về một nghề nghiệp là điều đáng quý. Tuy nhiên, mỗi ngành nghề đều có những đặc thù và yêu cầu riêng. Ví dụ, một số ngành có thể đòi hỏi sức khỏe tốt, ngoại hình ưa nhìn hoặc kỹ năng giao tiếp xuất sắc. Do đó, bạn cần tìm hiểu và cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định định hướng nghề nghiệp. Nếu bạn nhận thấy bản thân chưa đáp ứng được những tiêu chuẩn của ngành nghề mong muốn, bạn vẫn còn thời gian để học tập và trau dồi thêm những kỹ năng cần thiết. Cách tốt nhất là bạn nên liệt kê những nghề nghiệp mà mình cảm thấy hứng thú hoặc phù hợp. Sau đó, hãy tìm hiểu kỹ về những đặc trưng và yêu cầu của từng nghề để so sánh với những kỹ năng và tính cách mà bạn đang có. Qua đó, bạn có thể xác định được ngành nghề nào là phù hợp nhất với mình và cần phải phát triển thêm những khía cạnh nào.

Bạn cần tìm hiểu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định định hướng nghề nghiệp

6. Phát triển và nâng cao các kỹ năng mềm quan trọng

Bên cạnh việc trang bị kiến thức chuyên môn cho ngành nghề tương lai, bạn cũng cần đầu tư vào việc phát triển các kỹ năng mềm. Bởi, kỹ năng mềm là yếu tố then chốt quyết định sự thành công trong công việc. Trong thực tế, kỹ năng chuyên môn chỉ chiếm một phần nhỏ (khoảng 30%) trong thành công, phần lớn (70%) lại đến từ những kỹ năng mềm mà bạn đã tích lũy. Để nâng cao những kỹ năng này, bạn có thể tham gia vào các khóa đào tạo chuyên sâu hoặc tham gia các câu lạc bộ tại trường để học các kỹ năng cần thiết như: Kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp hiệu quả, kỹ năng làm việc nhóm một cách chuyên nghiệp,…

7. Khám phá và trải nghiệm

Để mở rộng tầm nhìn và có thêm trải nghiệm thực tế, bạn có thể tìm kiếm các công việc làm thêm khi còn đang học tập tại trường. Điều này không chỉ giúp bạn tích lũy kinh nghiệm làm việc mà còn mang đến cơ hội khám phá những khía cạnh khác nhau của cuộc sống. Bạn không nhất thiết phải chọn những công việc liên quan trực tiếp đến ngành nghề đang theo đuổi, mà bạn có thể lựa chọn những công việc có tính tương tác cao với xã hội để có cái nhìn đa chiều về thế giới nghề nghiệp. Việc trải nghiệm nhiều công việc và vị trí khác nhau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bản thân, từ đó đưa ra những điều chỉnh phù hợp cho định hướng nghề nghiệp trong tương lai.

Khám phá và trải nghiệm nhiều công việc sẽ giúp bạn định hướng nghề nghiệp tốt hơn

Làm bài test trắc nghiệm về tính cách bản thân giúp định hướng nghề nghiệp hiệu quả hơn

Ngày nay, có vô số các bài kiểm tra tính cách trực tuyến, có khả năng hỗ trợ người dùng khám phá những đặc điểm tính cách cá nhân và gợi ý về định hướng nghề nghiệp. Dưới đây là một số trắc nghiệm phổ biến, được nhiều bạn trẻ sử dụng như một công cụ hữu ích trong quá trình tìm hiểu về bản thân và lựa chọn con đường sự nghiệp tương lai:

• Trắc nghiệm tính cách MBTI: Đây là một công cụ đánh giá tính cách nổi tiếng, được ứng dụng rộng rãi trên toàn cầu trong lĩnh vực hướng nghiệp. MBTI phân loại tính cách con người thành 16 nhóm khác nhau. Dựa trên kết quả bài kiểm tra, người tham gia sẽ nhận được những thông tin chi tiết về đặc điểm tính cách, những ngành nghề phù hợp, thậm chí là những lời khuyên hữu ích trong cuộc sống.
• Trắc nghiệm nghề nghiệp Career Quiz Good & Co: Bài kiểm tra này sử dụng các câu hỏi và câu trả lời của người tham gia để xác định các điểm mạnh, điểm yếu, đặc điểm tính cách và kiến thức, từ đó đưa ra gợi ý về những loại công việc có thể phù hợp.
• Trắc nghiệm The Creative Type: Bài kiểm tra này giúp người tham gia xác định thuộc một trong tám loại hình sáng tạo khác nhau, bao gồm: “Nghệ sĩ,” “Người sâu sắc,” “Ngập tràn ý tưởng,” “Người kiến tạo,” “Người thực tế,” “Kẻ mộng mơ,” “Người cải tiến,” và “Người nhìn xa trông rộng.”
• Trắc nghiệm Career Explorer by Sokanu: Thông qua ba phần kiểm tra, bài trắc nghiệm này giúp người dùng có cái nhìn tổng quan về định hướng nghề nghiệp tương lai trong số hơn 5.000 ngành nghề được hệ thống cung cấp.
• Trắc nghiệm Holland: Bài trắc nghiệm này tập trung vào việc giúp người tham gia khám phá ra các đặc điểm tính cách và môi trường làm việc phù hợp nhất với bản thân.
• Trắc nghiệm Buzz Quiz: Bài kiểm tra này giúp người dùng khám phá xem tính cách của mình tương đồng với loài động vật nào nhất. Ví dụ, nếu bạn có những đặc điểm như tò mò, nhạy cảm, quan tâm, linh hoạt và thông minh như loài mèo, bạn có thể là người lắng nghe và có trách nhiệm. Từ đó, bài kiểm tra sẽ đề xuất một số nhóm ngành nghề phù hợp.
• Trắc nghiệm DISC: Bài kiểm tra này giúp người dùng xác định nhóm tính cách nào chiếm ưu thế nhất trong bốn nhóm: “Tự tin,” “Cạnh tranh,” “Có xu hướng dẫn đầu,” và “Thẳng thắn,” từ đó hỗ trợ định hướng nghề nghiệp phù hợp.

Làm bài test trắc nghiệm về tính cách giúp định hướng nghề nghiệp hiệu quả hơn

Trường Hội nhập Quốc tế iSchool và các phương pháp định hướng nghề nghiệp trong tương lai cho học sinh

Tại Trường Hội nhập Quốc tế iSchool, mỗi học sinh đều được khuyến khích phát huy tối đa tiềm năng của bản thân và trở thành những công dân toàn cầu ưu tú. Mục tiêu cốt lõi của chúng tôi là đào tạo những cá nhân không chỉ vững vàng về kiến thức, mà còn sở hữu những kỹ năng sống thiết yếu và phẩm chất đạo đức cao đẹp, sẵn sàng đối mặt và vượt qua những thách thức của thế giới hiện đại. Chúng tôi không chỉ cung cấp kiến thức mà còn giúp các em rõ về tính cách, sở thích, điểm mạnh, điểm yếu của bản thân, từ đó có định hướng nghề nghiệp phù hợp.

iSchool đã xây dựng một chương trình định hướng nghề nghiệp toàn diện, được thiết kế khoa học và cá nhân hóa để giúp các em khám phá bản thân, hiểu rõ về thị trường lao động và đưa ra những quyết định sáng suốt cho con đường sự nghiệp tương lai. Chúng tôi sử dụng đa dạng các phương pháp và công cụ để hỗ trợ học sinh trong hành trình này. Bên cạnh đó, iSchool tổ chức các buổi tư vấn hướng nghiệp cá nhân, nơi các chuyên gia giàu kinh nghiệm sẽ lắng nghe, phân tích và đưa ra những lời khuyên cụ thể cho từng học sinh. Các buổi nói chuyện, hội thảo với sự tham gia của các chuyên gia trong ngành, các doanh nhân thành đạt cũng được tổ chức thường xuyên, giúp các em tiếp cận với thông tin thực tế về các ngành nghề và có cái nhìn toàn diện về thị trường lao động. 

Ngoài ra, iSchool còn tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào các chuyến tham quan doanh nghiệp, các chương trình trải nghiệm thực tế ngay từ cấp tiểu học, giúp các em có cơ hội tiếp xúc trực tiếp với môi trường làm việc chuyên nghiệp. Các câu lạc bộ hướng nghiệp, ngày hội hướng nghiệp, chương trình thực tập và kết nối với cựu học sinh cũng được triển khai, tạo ra một mạng lưới hỗ trợ vững chắc cho các em trên con đường định hướng nghề nghiệp.

Các phương pháp định hướng nghề nghiệp tại iSchool

Có thể thấy, môi trường giáo dục tại iSchool không chỉ chú trọng vào việc cung cấp kiến thức mà còn tạo điều kiện để học sinh khám phá năng lực bản thân, từ đó có định hướng nghề nghiệp đúng đắn và phù hợp. Để tìm hiểu chi tiết hơn về môi trường giáo dục toàn diện cũng như các hoạt động tư vấn hướng nghiệp chuyên sâu tại iSchool, Quý phụ huynh và các bạn học sinh vui lòng liên hệ theo thông tin sau: info@ischool.edu.vn – 0789 166 588.