Mục lục

Montessori là một trong những phương pháp giáo dục sớm cho trẻ được ứng dụng vào các chương trình giảng dạy trên nhiều quốc gia. Vậy Montessori là gì và phương pháp giáo dục Montessori có những nội dung cụ thể nào? Điểm khác biệt giữa Montessori và phương pháp giáo dục iTL là gì? Để giải đáp những thắc mắc này, quý phụ huynh có thể tham khảo bài viết về phương pháp giáo dục Montessori cho trẻ từ 0-6 tuổi dưới đây.

Phương pháp dạy học Montessori là gì?

Montessori là phương pháp được sáng lập bởi Tiến sĩ Maria Montessori. Bà sinh ngày 31/08/1870 tại thị trấn nhỏ ở Chiaravalle, Italy. Với những nỗ lực trong học tập và nghiên cứu, bà đã trở thành người phụ nữ đầu tiên giành học vị Tiến sĩ Y khoa ở nước Ý. 

Vào tháng 01/1907, bà thành lập nhà trẻ đầu tiên có tên là Children House. Phương pháp giảng dạy được áp dụng tại ngôi trường này của bà sau đó đã trở nên phổ biến và được tôn vinh trên toàn thế giới, nhờ những ảnh hưởng tích cực mà nó đem lại cho trẻ em.

Phương pháp giáo dục Montessori là gì?

Tiến sĩ Maria Montessori – Người sáng lập ra phương pháp giáo dục Montessori (Nguồn: Sfmis.edu)

Phương pháp Montessori giúp trẻ phát triển bản thân và tiềm năng thông qua môi trường học tập thân thiện với giáo cụ học tập chuyên nghiệp. Bằng cách tập trung xây dựng nền tảng ngay những năm đầu đời, đặc biệt là từ 2 đến 6 tuổi, Montessori sẽ giúp trẻ phát triển tư duy, khả năng tiếp thu kiến thức và kích thích tư duy sáng tạo. Đồng thời, trẻ có thể rèn luyện kỹ năng mềm cần thiết như: kỹ năng giao tiếp, xử lý tình huống, hợp tác nhóm, làm việc độc lập… 

5 lĩnh vực đặc trưng của phương pháp giáo dục Montessori

1. Phương pháp Montessori trong phát triển ngôn ngữ

Trong lĩnh vực ngôn ngữ, trẻ sẽ được tham gia các hoạt động như ghép thẻ thành câu/bức tranh hoàn chỉnh, tô chữ để nhận biết mặt chữ, học nói thông qua hoạt động giao tiếp tự giới thiệu bản thân… Thông qua các hoạt động của phương pháp Montessori, trẻ sẽ rèn luyện kỹ năng đọc viết và phản xạ với ngôn ngữ.

2. Phương pháp Montessori trong phát triển toán học

Ở lĩnh vực Toán học, trẻ sẽ tham gia các hoạt động như thực hiện phép tính đố vui, nối ảnh với số… để nâng cao tư duy logic và làm quen với các con số ngay từ khi còn nhỏ.

3. Phương pháp Montessori trong giáo dục văn hóa

Với các bài học về văn hóa, khoa học xã hội kết hợp với giáo cụ trực quan, trẻ sẽ có thêm kiến thức về địa lý, văn hóa, khoa học… Phương pháp Montessori khuyến khích việc tạo điều kiện cho bé tiếp xúc kiến thức cùng với thực tiễn để bé dễ dàng ghi nhớ và lâu quên.

4. Phương pháp giáo dục Montessori trong rèn luyện giác quan

Đối với các bài học của lĩnh vực này, bé sẽ được tăng cường khả năng quan sát các sự vật, sự việc, các hiên tượng xung quanh… từ những giáo cụ. Từ đó, bé sẽ so sánh, suy luận và đưa ra các kết luận  so sánh, quan sát sự vật hiện tượng, suy luận và đưa ra các kết luận mang tính logic. Các bài tập này sẽ giúp trẻ vận dụng hết 5 giác quan để phát triển toàn diện.

5. Phương pháp Montessori trong thực hành đời sống, môi trường xung quanh

Trong sinh hoạt hàng ngày, trẻ sẽ được rèn luyện các kỹ năng chăm sóc bản thân như thay quần áo, rửa tay, tự ăn uống… Ngoài ra, bé sẽ được hướng dẫn cách bảo vệ môi trường, trồng cây, tưới cây, dọn dẹp bàn ghế… Mục tiêu của phương pháp Montessori đối với lĩnh vực này là giúp trẻ hình thành thói quen tốt để rèn luyện tính tự lập, gọn gàng, sạch sẽ, biết yêu thương bản thân và vạn vật xung quanh.

5 lĩnh vực của phương pháp học Montessori

5 lĩnh vực của phương pháp giáo dục Montessori

Nguyên tắc của phương pháp dạy học Montessori 

Phương pháp giáo dục Montessori cho trẻ từ sớm được nhiều trường học áp dụng trong chương trình giảng dạy. Dưới đây là những nội dung của phương pháp Montessori bố mẹ có thể tham khảo.

Nguyên tắc của phương pháp Montessori

Các nguyên tắc đặc trưng của phương pháp dạy học Montessori

1. Trong quá trình dạy và học theo Montessori, bé sẽ không bị làm phiền

Tôn trọng không gian riêng của trẻ là yếu tố đầu tiên mà phương pháp Montessori chú trọng. Sau khi nhận giáo cụ từ người lớn, trẻ sẽ được thoải mái và tự do thực hiện các hoạt động của mình trong không gian yên tĩnh. Điều này giúp trẻ rèn luyện khả năng tự học của bản thân, giúp tiếp thu kiến thức nhanh và giải quyết vấn đề trong lúc học tập.

2. Áp dụng phương pháp dạy học kết hợp với thực hành

Không chỉ riêng phương pháp Montessori, thực hành là nội dung mà bất kỳ hình thức giáo dục nào cũng cần thiết áp dụng vào quá trình giảng dạy. Độ tuổi từ 0-6 tuổi là thời điểm vàng để trẻ tiếp thu kiến thức, đặc biệt qua các bài học kết hợp với thực tiễn sẽ giúp bé ghi nhớ nhanh chóng hơn.

Trong quá trình thực hành, bố mẹ hoặc thầy cô sẽ hướng dẫn và làm mẫu, sau đó bé sẽ tự thực hiện lại. Việc luyện tập nên bắt đầu từ cấp độ cá nhân (thay quần áo, ăn uống…) đến cấp độ tập thể (dọn dẹp, giữ vệ sinh trong lớp, trồng cây…). 

Với phương pháp này, trẻ được rèn luyện kỹ năng mềm, cách ứng xử văn hóa như xếp hàng theo thứ tự, lắng nghe, quan tâm giúp đỡ người khác… “Học đi đôi hành” sẽ mang đến nhiều lợi ích cho bé trong quá trình học tập sau này.

Nội dung của phương pháp Montessori là gì?

Phương pháp Montessori áp dụng học đi đôi với hành

3. Là phương pháp giáo dục tôn trọng, không áp đặt

Tôn trọng là một trong những đặc điểm nổi bật của phương pháp Montessori trong giáo dục trẻ. Vì mỗi bé sẽ có một tính cách, sở thích, năng khiếu và góc nhìn khác nhau, nên các quan điểm của trẻ đưa ra sẽ không có đúng hay sai mà chỉ có phù hợp hay chưa phù hợp. 

Ở các lớp học Montessori, trẻ được tự do lựa chọn chủ để mà mình mong muốn và nêu lên ý kiến cá nhân. Giáo viên và phụ huynh sẽ đóng vai trò là người hỗ trợ, theo dõi nhằm đưa ra định hướng tốt nhất cho trẻ lựa chọn. Đặc biệt, phương pháp này sẽ không so sánh hay đánh giá quá sâu vào trình độ tiếp thu, học tập của trẻ. Điều này giúp bé thoải mái và tự tin thể hiện ý kiến riêng của mình. Qua đó, bố mẹ dễ dàng thấu hiểu tâm lý và khả năng tiếp thu của con hơn. 

4. Học sinh được tự do chọn lựa hoạt động

Rèn luyện tư duy tự lập cho con là điều mà các bậc phụ huynh luôn mong muốn. Tại các lớp học, các giáo cụ sẽ được sắp xếp theo trật tự và ngăn nắp. Đến giờ hoạt động, trẻ được tự do lựa chọn, sau khi sử dụng xong trẻ cần cất đồ dùng đúng vào vị trí cũ. Điều này sẽ dần hình thành thói quen kỷ luật và tạo lập các tính cách tốt cho trẻ sau này.

Phương pháp Montessori là gì và những nội dung cần biết

Trẻ được tự do lựa chọn hoạt động trong phương pháp Montessori

5. Tạo cho trẻ môi trường học tập thân thiện

Một trong những ưu điểm của giáo dục Montessori là không tồn tại hình thức trừng phạt khi trẻ mắc lỗi sai. Đối với trẻ nhỏ, sự hiểu biết còn hạn chế, việc mắc lỗi là điều dễ hiểu và thường xuyên xảy ra hơn so với người lớn. Vì vậy bố mẹ hay giáo viên nên tạo ra một môi trường học tập thân thiện cho bé.

Thay vì trừng phạt, người lớn nên giải thích và hướng dẫn cho con hoàn thành nhiệm vụ đúng cách. Đồng thời, bố mẹ và thầy cô nên khích lệ và có phần quà nhỏ khi trẻ làm đúng. Điều này giúp trẻ tự tin hơn trong học tập, tiếp thêm sức mạnh, động lực cho trẻ cố gắng.

6. Ở phương pháp giáo dục Montessori bé sẽ được vừa học, vừa chơi

Trẻ được tham gia các hoạt động dã ngoại bổ ích, tham quan hoặc chuyến trải nghiệm thực tế. Qua những giờ học này, trẻ sẽ có thêm nhiều kiến thức cũng như kỷ niệm vui cùng thầy cô và bạn bè.

Vừa học vừa chơi theo phương pháp Montessori

Phương pháp Montessori giúp trẻ vừa học vừa chơi

7. Bố mẹ, các thầy cô giáo là người đồng hành cùng con

Phương pháp Montessori lấy trẻ làm trung tâm nên các hoạt động đều chú trọng đến việc khai thác những tiềm năng của trẻ. Giáo viên và bố mẹ đóng vai trò là người hướng dẫn, khuyến khích trẻ chủ động học tập và phát huy năng lực bản thân theo đúng sở thích.

Thay vì áp đặt cách học và mong muốn lên con, bố mẹ và thầy cô nên đồng hành cùng con. Người dạy sẽ không can thiệp trực tiếp hay quá sâu vào việc học của trẻ, chỉ đóng vai trò quan sát và hỗ trợ khi con cần.

Học theo phương pháp Montessori là gì?

Bố mẹ và thầy cô là người đồng hành cùng con trong phương pháp Montessori

So sánh phương pháp dạy học Montessori và Reggio Emilia

Điểm tương đồng của giáo dục Montessori và Reggio Emilia

Đều là những phương pháp giáo dục hiện đại hướng đến sự phát triển của trẻ và được xây dựng bởi các chuyên gia đầu ngành giáo dục, mô hình dạy học Montessori và Reggio Emilia sẽ có một số điểm tương đồng như: 

Mang tính định hướng và kiến tạo

Cả hai phương pháp đều nhấn mạnh vào triết lý để trẻ tự do học hỏi, tiếp thu kiến thức thông qua sự tương tác với môi trường xung quanh và người lớn chỉ hỗ trợ khi cần thiết. Nguyên tắc giáo dục này giúp kích thích sự tò mò, đam mê học tập và khả năng khám phá của trẻ.

Tôn trọng sở thích cá nhân của trẻ

Trên cơ sở tôn trọng sở thích riêng và đề cao lắng nghe ý kiến của mỗi đứa trẻ, môi trường học tập theo phương pháp Montessori và Reggio Emilia cung cấp cho trẻ công cụ phù hợp để phục vụ cho đam mê của mình. Trẻ được phép tự đưa ra quyết định về cách học và chơi mà không bị ép buộc theo các giáo trình cố định, miễn là trẻ vẫn phát triển tự nhiên. Điều này giúp cảm nhận được sự tôn trọng và thỏa mái khi tiếp cận môi trường mới.

Học tập thông qua phát triển đa giác quan 

Cả hai phương pháp giáo dục Montessori và Reggio Emilia đều chú trọng đến việc tạo điều kiện để trẻ chủ động thu thập kiến thức thông qua sự kết hợp của nhiều giác quan gồm xúc giác, khứu giác, thính giác, thị giác và vị giác. Qua đó giúp trẻ tiếp cận và tương tác được với các sự vật xung quanh.

Sự tôn trọng dành cho trẻ

Một điểm chung nổi bật nữa giữa hai mô hình này là tinh thần tôn trọng trẻ. Các em được xem như những những cá thể độc lập với tính cách, quan điểm và nhu cầu riêng.

So sánh điểm khác nhau của phương pháp học Montessori và Reggio Emilia

Ngoài các điểm tương đồng, hai phương pháp này cũng có những điểm khác biệt:

Khác biệt về mục tiêu giáo dục

Trong khi phương pháp giáo dục Montessori hướng đến sự phát triển khả năng độc lập và kỹ năng riêng của trẻ, phương pháp Reggio Emilia tập trung vào đào tạo kỹ năng hợp tác nhóm và giao tiếp giữa nhiều đứa trẻ để cùng nhau giải quyết vấn đề.

Cách tiếp cận giáo dục

Montessori áp dụng chương trình học được thiết kế bài bản, có cấu trúc chặt chẽ và hệ thống. Trong đó, giáo viên đóng vai trò quan sát và hỗ trợ, giúp trẻ hoàn thành nhiệm vụ một cách tự chủ, lấy trẻ làm trọng tâm. 

Đối với chương trình Reggio Emilia sẽ xem giáo viên như người bạn đồng hành cùng trẻ, cùng tham gia quá trình học tập và khám phá. Trẻ được tự do kết nối và chia sẻ ý tưởng với giáo viên một cách tự nhiên và sáng tạo.

Đối tượng ứng dụng

Chương trình giáo dục Montessori tổ chức lớp học  dựa trên khả năng thích ứng của trẻ và không bị hạn chế bởi độ tuổi. Phương pháp này khuyến khích trẻ học tập và phát huy năng lực của bản thân. 

Ngược lại, Reggio Emilia sẽ chú trọng vào việc khơi dậy sự hứng thú của trẻ thông qua các mối quan hệ khác. Trong mô hình này, cả phụ huynh và giáo viên đều có trách nhiệm đồng hành để định hướng cho trẻ trong hành trình khám phá thế giới.

Dụng cụ phục vụ học tập và người hướng dẫn

Mô hình giáo dục Montessori thường sử dụng các giáo cụ bằng gỗ với thiết kế trực quan, sinh động và khác biệt so với một số đồ chơi truyền thống thông thường. Còn phương pháp Reggio Emilia lại sử dụng các sản phẩm hỗ trợ giảng dạy với nhiều màu sắc sống động giúp tạo cảm hứng và sự tò mò cho học sinh.

Phương pháp Montessori và Reggio Emilia

Điểm giống và khác nhau của phương pháp Montessori và Reggio Emilia

So sánh phương pháp giáo dục Montessori và Steiner

So sánh điểm giống nhau của phương pháp Montessori và Steiner

Cả hai phương pháp giáo dục Montessori và Steiner đều có những điểm chung dựa trên một số tiêu chí: 

  • Tạo điều kiện cho sự phát triển toàn diện của trẻ, kích thích khả năng tư duy và rèn luyện kỹ năng, tính độc lập.
  • Hoạt động với triết lý xoay quanh trẻ, mỗi đứa trẻ đều là trọng tâm của lớp học, vì vậy thầy cô cần tôn trọng ý kiến cá nhân của học trò và chỉ định hướng các em khi thật cần thiết.
  • Cả ba yếu tố bao gồm nhà trường – gia đình – xã hội đều đóng vai trò quan trọng không thể thiếu để những phương pháp này đi đến thành công.
  • Đề cao sự phát triển tự nhiên, phù hợp với năng lực riêng của từng đứa trẻ vì vậy sẽ nói không với khái niệm xử phạt hay đánh giá năng lực qua điểm số. Cả hai phương pháp đều giúp trẻ thoải mái sáng tạo mà không gặp áp lực hay trở ngại nào.

Điểm khác nhau của phương pháp học Montessori và Steiner

Mục tiêu đào tạo

Chương trình giảng dạy Montessori dựa trên nguyên tắc lấy trẻ làm trung tâm, vì vậy các hoạt động học tập nhằm khai thác tiềm năng vô hạn của trẻ dựa trên nhu cầu của mỗi người.

Phương pháp Steiner chú trọng vào làm sao để cân bằng giữa học tập, cải thiện sức khỏe thể chất cũng như nuôi dưỡng tâm hồn tích cực của các em học sinh.

Chương trình giáo dục

Lớp học Montessori được trang bị các dụng cụ, đồ chơi phục vụ học tập rất đa dạng từ các lĩnh vực về khoa học, nghệ thuật đến ngôn ngữ để các bé có thể tự do mày mò và phát triển.

Steiner đề cao hoạt động vừa học vừa chơi hiệu quả, tập trung giúp trẻ phát huy trí tưởng tượng phong phú và khả năng sáng tạo thông qua giờ học thực hành và thủ công. 

Môi trường tại lớp học 

Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn để trẻ tự do học hỏi thông qua đồ chơi và hoạt động hỗ trợ. Còn chương trình Steiner các em học sinh được tham gia vào môi trường thiên nhiên như dệt, vẽ màu nước,.. để phát huy trí tưởng tượng.

Phương pháp dạy học Montessori và Steiner

Điểm giống và khác nhau của hương pháp dạy học Montessori và Steiner

Những điểm giống và khác nhau của phương pháp học Montessori và iTL Plus

Ngoài phương pháp giáo dục sớm Montessori, bố mẹ có thể tham khảo phương pháp iTL Plus độc quyền duy nhất tại Việt Nam do iSchool giảng dạy. Đây là phương pháp được phát triển dựa trên cơ sở định hướng của các chuyên gia Giáo dục Hoa Kỳ.

So với phương pháp Montessori, iTL Plus có điểm nổi bật chính là rèn luyện học sinh phát triển một cách nhân bản – khai phóng – toàn diện. Từ đó, học sinh có thể khám phá toàn bộ tiềm năng của bản thân thông qua hệ thống các chương trình:

  • Tiếng Anh theo tiêu chuẩn Quốc tế chuẩn Cambridge
  • Giáo dục Kỹ năng sống – Giá trị sống
  • Kiến tạo doanh nhân trẻ ngay từ mầm non đến cấp bậc THPT
  • Thể thao – âm nhạc chuẩn Quốc tế, rèn luyện tinh thần sáng tạo

Phương pháp giáo dục iTL Plus cũng lấy học sinh làm trung tâm nhưng các em sẽ có vai trò quan trọng hơn trong mỗi buổi học. Các em sẽ là người nghiên cứu, thảo luận, kết luận và thực hành. Giáo viên chỉ hướng dẫn, đưa các vấn đề chính, xâu chuỗi các quan điểm của học sinh và cuối cùng là rút ra bài học. Đây là cách giảng dạy mang đến cho người học môi trường giáo dục hiện đại, thân thiện: dạy học tích cực, kỷ luật tích cực và đánh giá tích cực.

Phương pháp iTL iSchool độc quyền duy nhất tại Việt Nam do iSchool giảng dạy

Phương pháp giáo dục iTL Plus tại iSchool

Những câu hỏi thường gặp

Vì sao phương pháp giảng dạy Montessori phù hợp cho trẻ mầm non và tiểu học từ 0 – 6 tuổi?

Đây là giai đoạn “vàng” trẻ có khả năng quan sát nhạy bén và tiếp thu kiến thức mới rất nhanh. Bên cạnh đó, phương pháp giảng dạy Montessori cũng được thiết kế phù hợp với các nhóm tuổi cụ thể, giúp trẻ phát huy được tối đa tiềm năng ở mỗi giai đoạn.

Lớp học Montessori và lớp học truyền thống có gì khác nhau?

Cùng hướng đến phát triển kỹ năng và phẩm chất của trẻ nhưng cách tiếp cận của lớp học Montessori sẽ khác biệt hoàn toàn so với truyền thống. Theo đó, giáo viên dạy học Montessori đóng vai trò hỗ trợ giúp trẻ tự tìm tòi, nghiên cứu một cách tự nhiên và chủ động dựa trên tiến độ phát triển riêng của học sinh. Từ đó, trẻ sẽ hình thành đam mê học tập mà không cần ai thúc ép.

Bài viết trên đây là những chia sẻ của iSchool về phương pháp Montessori là gì và những điểm nổi bật của phương pháp iTL Plus tại iSchool. Để hiểu rõ hơn về các phương pháp iTL Plus cũng như hoạt động giảng dạy của trường, quý phụ huynh có thể đặt lịch tham quan hoặc liên hệ với iSchool thông qua:

  • Số điện thoại: 0789 166 588
  • Email: info@ischool.edu.vn

>> Tham khảo thêm:

>> Nguồn tham khảo:

Tags: phương pháp STEAM là gì, phương pháp Glenn Doman là gì, giáo dục sớm là gì, phương pháp Shichida, phương pháp Easy, giáo dục STEM, các phương pháp dạy học ở tiểu học, phương pháp học tập hiệu quả, phương pháp dạy học dự án, phương pháp dạy học trực quan, phương pháp giáo dục con của người Do Thái