VN
Mục lục
Sơ đồ tư duy là một trong những phương pháp học tập hiệu quả đang được áp dụng nhiều hiện nay. Vậy sơ đồ tư duy là gì và làm cách nào để vẽ sơ đồ tư duy đơn giản và sáng tạo? Bài viết dưới đây của iSchool sẽ giúp bạn giải đáp chi tiết thắc mắc trên.
Sơ đồ tư duy là gì?
Một trong những phương pháp đơn giản nhất để tăng khả năng ghi nhớ thông tin của não bộ đó chính là sử dụng sơ đồ tư duy. Vậy sơ đồ tư duy là gì? Theo các nhà nghiên cứu cho biết, sơ đồ tư duy (Mind map) là một dạng tái hiện lại nội dung bài học thông qua các từ khóa trên các phân nhánh khác nhau, màu sắc khác nhau. Những hình ảnh đó sẽ lưu lại một cách tự nhiên vào trong não bộ, giúp học sinh nhớ nội dung bài học nhanh, hiệu quả hơn. Từ đó các chủ đề môn học sẽ không bị nhàm chán, đồng thời kích thích sự hứng thú đối với học sinh, giúp phát triển tư duy cho trẻ một cách toàn diện.
Để vẽ một sơ đồ tư duy sáng tạo, khoa học học sinh cần nắm rõ những thành phần chính sau:
- Chủ đề, ý tưởng chính
- Các nhánh nhỏ hay còn gọi là chủ đề con
- Từ ngữ, biểu tượng, hình ảnh gợi nhớ
>> Tham khảo thêm các bài viết liên quan đến chủ đề tư duy: Tư duy logic, tư duy phát triển, tư duy phản biện, tư duy ngược, tư duy toán học, tư duy tích cực, tư duy sáng tạo
Sơ đồ tư duy là một phương pháp tái hiện lại nội dung bài học thông qua các từ khóa trên các phân nhánh khác nhau, màu sắc khác nhau
Lợi ích khi dùng sơ đồ tư duy
Đối với học sinh, sinh viên
Sơ đồ tư duy chính là một trong những công cụ hỗ trợ hiệu quả trong quá trình tự học của học sinh, sinh viên như hiện nay. Không chỉ dành cho đối tượng học sinh, sinh viên mà sơ đồ tư duy còn mang lại lợi ích cho giáo viên khi thầy cô có thể giúp học sinh tập trung và vào nội dung trọng tâm của bài học, qua đó các em sẽ ghi nhớ lâu dài, tránh tình trạng học lan man, ôm đồm mà không thật sự hiểu rõ vấn đề cần được truyền tải.
Thay vì ghi chép toàn bộ nội dung vào vở, học sinh có thể tự tạo ra các sơ đồ tư duy để tổng hợp kiến thức cho từng chủ đề đã học. Phương pháp này giúp biến những trang giấy kín chữ trở thành các bản trình bày khoa học, dễ hiểu và dễ nhớ hơn. Ngoài ra, việc kết hợp ghi chép với sử dụng hình ảnh và màu sắc còn thúc đẩy khả năng sáng tạo của học sinh, tạo hứng thú trong học tập và tối ưu hóa khả năng ghi nhớ của não bộ.
>> Tìm hiểu thêm:
- Toán tư duy là gì? Học toán tư duy có tốt cho trẻ không?
- Cách học toán tư duy lớp 1 hiệu quả cho trẻ
- Bài tập toán tư duy cho trẻ mầm non
- Bài tập toán tư duy cho bé 4 tuổi
- Bài tập toán tư duy cho trẻ 5 tuổi giúp con học tốt
Đối với công tác quản lý
Trong công tác quản lý,sơ đồ tư duy sẽ giúp quá trình truyền đạt thông tin giữa các cấp hiệu quả và dễ hiểu. Khi thông điệp được truyền đi rõ ràng, các bộ phận có thể phối hợp linh hoạt, logic mà không gặp cản trở, kết quả là công việc sẽ đạt hiệu suất cao.
>> Tham khảo thêm:
Lợi ích của sơ đồ tư duy cho học sinh, sinh viên và công tác quản lý
Một số lưu ý khi vẽ hay sáng tạo sơ đồ tư duy
Tùy vào nhu cầu và sở thích, việc vẽ sơ đồ tư duy không dựa trên công thức chung hay khuôn mẫu nào bởi khả năng sáng tạo ở mỗi người là khác nhau và không giới hạn. Tuy nhiên, sơ đồ tư duy cũng cần đảm bảo sự khoa học để có thể ứng dụng và giúp bạn ghi nhớ hiệu quả, vì vậy bạn nên lưu ý một số điều sau:
- Ưu tiên sử dụng chữ in: Chữ in rõ ràng, dễ đọc, giúp bạn dễ dàng theo dõi nội dung.
- Kết hợp ký hiệu và hình ảnh: Các ký hiệu và hình ảnh minh họa trực quan sẽ hỗ trợ ghi nhớ tốt hơn so với chỉ dùng từ ngữ.
- Chọn từ ngữ đơn giản: Từ ngữ càng ngắn gọn, dễ hiểu sẽ càng giúp ích cho việc truyền tải ý nghĩa rõ ràng, tránh gây rối mắt.
- Xem sơ đồ tư duy là tài sản cá nhân: Khi đã hiểu cách tạo ghi chú bằng sơ đồ tư duy, bạn có thể tự do phát triển theo phong cách riêng để làm cho nó hữu ích hơn.
- Sử dụng màu sắc để phân tách ý: Màu sắc khác nhau giúp làm nổi bật các ý, tạo sự trực quan và dễ dàng gợi nhớ.
Một số mẫu sơ đồ tư duy đẹp, đơn giản cho toán học, văn học, lịch sử và các môn học khác
Tùy vào yêu cầu, đặc điểm của các chủ đề cần trình bày, học sinh sẽ lựa chọn các loại sơ đồ tư duy khác nhau. Dưới đây, bài viết sẽ trình bày 3 loại sơ đồ tư duy đẹp, phổ biến nhất hiện nay.
Sơ đồ tư duy hình cây (Tree Map)
Sơ đồ tư duy hình cây (Tree Map) phù hợp nhất để phân loại và sắp xếp thông tin. Đúng như tên gọi của nó, sơ đồ tư duy dạng cây sẽ có 3 phần: Gốc rễ, thân và phần cành cây. Nội dung tiêu đề chính được trình bày ở thân cây, nội dung cơ bản sẽ được liệt kê ở gốc rễ, phần còn lại là các cành cây sẽ ghi chú các nội dung chi tiết thứ yếu. Từ đó, chủ đề bài học sẽ trình bày trên 1 cái cây hoàn chỉnh, giúp học sinh có cái nhìn trực quan, ghi nhớ bài học hoàn chỉnh nhất.
Mẫu sơ đồ tư duy hình cây
Sơ đồ tư duy vòng tròn
Sơ đồ tư duy vòng tròn bao gồm các vòng tròn lớn nhỏ đồng tâm. Tùy thuộc vào nội dung cần trình bày sẽ có số lượng vòng tròn khác nhau. Ở vòng tròn trung tâm thể hiện nội dung, ý tưởng chính; các vòng tròn kế tiếp sẽ phân cấp trình bày các nội dung bổ trợ cho ý tưởng trung tâm. Bên cạnh đó, học sinh có thể sáng tạo thêm bằng cách tô màu cho các vòng tròn để tăng phần sinh động, giúp não bộ ghi nhớ tốt hơn.
Mẫu sơ đồ tư duy vòng tròn
Sơ đồ tư duy hình bong bóng
Sơ đồ tư duy hình bong bóng là sơ đồ sử dụng các hình tròn để thể hiện nội dung cần diễn đạt. Với hình tròn thể hiện ý tưởng chính được vẽ ở giữa, các nội dung bổ trợ được thể hiện trong các hình tròn khác nhau như các vệ tinh xung quanh hình tròn trung tâm. Ở sơ đồ dạng bong bóng này, học sinh cũng có thể tô các loại màu khác nhau cho các hình tròn, liên kết các nội dung bổ trợ cho nhau bằng cách nối các hình tròn đó bởi các đường mũi tên và hình thù đặc biệt khác.
Mẫu sơ đồ tư duy hình bong bóng
Sơ đồ tư duy hình mạng nhện
Sơ đồ tư duy hình mạng nhện (tên tiếng anh là Spider Diagram), loại sơ đồ này còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như sơ đồ tư duy đa chiều, sơ đồ tư duy radar. Đây là một loại sơ đồ tư duy mô tả các dữ liệu theo dạng biểu đồ và thường được dùng để biểu thị những chiều hướng khác nhau cùa một tình huống và một vấn đề.
Sơ đồ tư duy hình mạng nhện thường được dùng trong các lĩnh vực khác nhau như đánh giá hiệu suất nhóm hoặc cá nhân, quản lý dự án, so sánh hiệu suất, xác định ưu tiên công việc,…
Mẫu sơ đồ tư duy hình mạng nhện
Cách vẽ sơ đồ tư duy sáng tạo, độc đáo
Để vẽ một sơ đồ tư duy đẹp và đơn giản không khó, điều cơ bản nhất học sinh cần có đó chính là ý tưởng. Bên cạnh đó, cần thêm các dụng cụ như: Giấy khổ lớn (nhỏ), bút nhiều màu, thước kẻ… Để vẽ một sơ đồ tư duy đẹp, khoa học, học sinh cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Lên ý tưởng và chủ đề chính
Việc lên ý tưởng đặc biệt quan trọng bởi nó sẽ quyết định sự hình thành của sơ đồ tư duy bạn muốn thể hiện. Chủ đề chính thường được trình bày ở vị trí trung tâm với màu sắc, hình thù đặc biệt và nổi bật nhất.
Bước 2: Phát triển các ý lớn dựa trên chủ đề chính của sơ đồ
Học sinh cần định hình được có bao nhiêu ý lớn dựa trên chủ đề chính của sơ đồ, từ đó thể hiện trên mặt giấy bằng cách chia bố cục sao cho hợp lý nhất. Sau đó, từ trung tâm nối với các ý lớn bằng các đường nét đậm để thể hiện tầm quan trọng của chủ đề khi lưu vào não bộ.
Bước 3: Xây dựng sơ đồ dựa vào các nhánh nội dung chi tiết
Sau khi đã trình bày các ý lớn, học sinh sẽ xây dựng sơ đồ dựa vào các nhánh nội dung chi tiết. Các nhánh này chính là phần không thể thiếu của sơ đồ tư duy. Học sinh cần triển khai các nhánh nội dung chi tiết thật logic từ các ý lớn để dễ dàng ghi nhớ vào não bộ nhất.
Bước 4: Hoàn thiện sơ đồ tư duy, dùng bút màu để tô đậm đường cong và vẽ thêm hình ảnh minh hoạ
Ở bước này, học sinh sẽ hoàn thiện sơ đồ tư duy của mình bằng cách dùng bút màu tô đậm các đường nét chính, phụ theo các mã màu riêng nhằm hình dung dễ dàng hơn và ghi nhớ hiệu quả nhất.
Các bước vẽ sơ đồ tư duy đẹp, độc đáo cho học sinh, sinh viên
Các phần mềm vẽ sơ đồ tư duy online đẹp, miễn phí được dùng nhiều nhất 2025
Với sự phát triển của công nghệ 4.0, hiện nay ngoài cách vẽ sơ đồ tư duy thủ công bằng tay, học sinh có thể dễ dàng sử dụng các phần mềm bằng máy tính để thể hiện sơ đồ một cách khoa học, sáng tạo và tiết kiệm thời gian nhất. Một số phần mềm sau đây được nhiều người sử dụng như:
Canva
Một trong những phần mềm dùng để vẽ sơ đồ tư duy tiện lợi và phổ biến hiện nay là Canva. Chỉ cần tìm kiếm “Mindmap” hoặc “Sơ đồ tư duy” trên thanh tìm kiếm, kết quả sẽ trả về hàng ngàn mẫu với kích thước, màu sắc đa dạng phù hợp với đa số yêu cầu của người dùng.
Ưu điểm khi sử dụng Canva thiết kế sơ đồ tư duy:
- Sở hữu vô số mẫu thiết kế, yếu tố đồ họa và công cụ sáng tạo phong phú.
- Tính năng kéo thả trực quan, cho phép thao tác nhanh chóng và dễ dàng.
- Tích hợp các công cụ chỉnh sửa ảnh chuyên nghiệp, bong bóng hội thoại để trình bày nội dung.
- Dịch vụ in và tải tệp về có chất lượng cao.
- Chèn thêm ảnh, video, liên kết, tệp GIF theo ý.
Phần mềm, website vẽ sơ đồ tư duy online canva
Draw.io
Sử dụng Draw.io, người dùng có thể tự sáng tạo ra nhiều mindmap với những quy mô khác nhau, phù hợp cho mục đích công việc hay học tập. Ngoài ra, Draw.io cũng không yêu cầu bạn phải thành thạo các công cụ thiết kế và chỉnh sửa bởi phần mềm có thể giúp bạn tạo nên những sơ đồ tư duy đa dạng màu sắc và mang phong cách riêng thông qua những công cụ từ đơn giản đến phức tạp.
Draw.io cũng nổi bật với một số ưu điểm như:
- Hoàn toàn miễn phí sử dụng trên đa nền tảng.
- Tập hợp sẵn các kí tự, icon, mẫu sơ đồ đa dạng chủ đề.
- Tích hợp những công cụ chỉnh sửa giúp nội dung mindmap thu hút.
- Sau khi vẽ xong sơ đồ tư duy, bạn có thể tải lên các công cụ lưu trữ trực tuyến khác.
Link tải phần mềm vẽ sơ đồ tư duy Draw.io
Website vẽ sơ đồ tư duy online miễn phí Draw.io
MindMeister
MindMeister là một phần mềm trực tuyến hỗ trợ tư duy và tạo sơ đồ tư duy một cách tiện lợi. MindMeister giúp bạn quản lý ý tưởng, lập kế hoạch và hợp tác sáng tạo dễ dàng. Giao diện thân thiện cũng cho phép người dùng kéo thả các khối ý tưởng, tạo liên kết và đính kèm tài liệu để xây dựng sơ đồ tư duy nhanh chóng.
Ưu điểm:
- Có thể tạo và chia sẻ mindmap trên nền tảng trực tuyến hoặc truy cập trên nhiều thiết bị khác nhau.
- Tích hợp công cụ hợp tác nhóm và gửi tin nhắn.
- Cung cấp nhiều mẫu và biểu đồ để tùy chỉnh theo nhu cầu.
- Sao lưu và khôi phục dữ liệu, đảm bảo tính an toàn và tiện lợi.
Website vẽ sơ đồ tư duy online miễn phí MindMeister
X-mind
Nếu bạn muốn tạo ra một sơ đồ tư duy đơn giản nhưng vẫn đạt hiệu quả cao, X-mind là sự lựa chọn lý tưởng với giao diện tối giản kết hợp tính năng xử lý, chỉnh sửa tốc độ cao. Phần mềm cung cấp sẵn các công cụ hỗ trợ bạn trong việc sáng tạo sơ đồ tư duy trên bất cứ thiết bị điện tử nào.
Ưu điểm của phần mềm:
- Có thể sử dụng miễn phí trên đa số các nền tảng.
- Được lựa chọn những mẫu mindmap với nhiều cấu trúc khác nhau có sẵn trong thư viện.
- Giao diện có thiết kế tối giản, thao tác dễ dàng.
- Tích hợp các chủ đề đa dạng, công cụ sáng tạo sơ đồ tư duy nhanh chóng, hiệu quả.
- Có thể chèn đường link, hình ảnh, video đính kèm.
- Cho phép chia sẻ đến các ứng dụng như Google Slides, PowerPoint, Keynote,…
Phần mềm vẽ sơ đồ tư duy online X-mind
Edraw Mind Map
Edraw Mind Map là một công cụ trực tuyến hỗ trợ vẽ sơ đồ tư duy, giúp việc thiết kế và tổ chức ý tưởng trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết, đặc biệt hữu ích cho những người mới làm quen với phương pháp này. Phần mềm cung cấp hàng nghìn mẫu sơ đồ đa dạng, kèm theo các tính năng tiện ích, giúp bạn tạo và sắp xếp thông tin chỉ trong vài thao tác cơ bản.
Ưu điểm nổi bật:
- Miễn phí sử dụng trên nhiều nền tảng như điện thoại, máy tính và trình duyệt web.
- Giao diện trực quan, dễ dàng thao tác và chỉnh sửa.
- Kho mẫu phong phú, bao gồm nhiều chủ đề khác nhau.
- Công cụ chỉnh sửa mạnh mẽ, hỗ trợ đa dạng các tùy chọn.
- Tích hợp liền mạch với các ứng dụng thuộc Microsoft Office.
- Cho phép xuất dữ liệu dưới nhiều định dạng khác như PDF, PNG,…
Link tải phần mềm vẽ sơ đồ tư duy Edraw Mind Map
Công cụ vẽ sơ đồ tư duy Edraw Mind Map online
Freeplane
Nếu bạn chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc thiết kế các sơ đồ tư duy, bạn nên tìm hiểu và sử dụng Freeplane bởi đây là phần mềm có giao diện đơn giản, thân thiện với người dùng nhưng vẫn đảm bảo trực quan, tối ưu các yêu cầu của người dùng, Với Freeplane, bạn có thể dựa vào mẫu có sẵn hoặc tự thiết kế ý tưởng của riêng mình nhờ các công cụ hỗ trợ và lưu trữ với định dạng khác nhau.
Ưu điểm nổi bật của phần mềm Freeplane:
- Hỗ trợ sử dụng miễn phí cho hệ điều hành Windows và macOS.
- Có thể tự chỉnh sửa mẫu sơ đồ, thay đổi màu sắc các thành phần theo ý thích.
- Tập hợp đầy đủ các công cụ vẽ, chỉnh sửa và ghi chú nội dung trong mindmap.
- Dễ dàng chèn link, hình ảnh sinh động và trực quan.
Phần mềm vẽ sơ đồ tư duy online Freeplane
Textize Mindmap
Dù ra đời muộn hơn so với các phần mềm thiết kế sơ đồ tư duy khác, Textize MindMap vẫn nổi bật với loạt tính năng và ưu điểm vượt trội, hỗ trợ người dùng phát triển ý tưởng cũng như tạo sơ đồ tư duy một cách nhanh chóng, hiệu quả. Không những vậy, Textize MindMap là một công cụ được xây dựng bởi đội ngũ trẻ người Việt, mang đến sự tự hào về sản phẩm công nghệ “Made in Vietnam”.
Textize MindMap gây chú ý với một số ưu điểm:
- Phần mềm miễn phí, dung lượng nhẹ, tương thích tốt với các thiết bị chạy Windows 10.
- Tích hợp nhiều công cụ hỗ trợ việc vẽ sơ đồ tư duy một cách dễ dàng và nhanh chóng.
- Dữ liệu được lưu trữ dưới định dạng PNG với độ phân giải cao.
- Hỗ trợ tính năng tải sơ đồ lên các nền tảng lưu trữ trực tuyến.
- Quản lý sơ đồ tư duy hiệu quả thông qua công cụ Treeview.
Link tải phần mềm Textize Mindmap
Phần mềm vẽ sơ đồ tư duy miễn phí Textize Mindmap
PowerPoint
Phần mềm PowerPoint có lẽ đã quen thuộc với nhiều người dùng. Ngoài đóng vai trò là công cụ hữu ích dùng để thiết kế các trang slides trình chiếu khi thuyết trình, PowerPoint còn cho phép người dùng sáng tạo những mẫu sơ đồ tư duy đơn giản.
Ưu điểm:
- Thao tác dễ dàng giúp vẽ sơ đồ nhanh chóng, giúp tiết kiệm thời gian.
- Điều chỉnh kích thước hay pha trộn màu sắc thành phần theo mong muốn.
- Giao diện thiết kế gần gũi, quen thuộc với đa số người dùng.
- Có sẵn hoàn toàn miễn phí trên tất cả dòng máy tính Windows.
Ứng dụng vẽ sơ đồ tư duy online miễn phí PowerPoint
Sơ đồ tư duy có ý nghĩa quan trọng trong việc hệ thống lại nội dung bài học. Do đó, đây là một trong những phương pháp học tập được áp dụng nhiều hiện nay. Hy vọng, qua bài viết trên, quý phụ huynh và thầy cô có thể chọn lọc và áp dụng sơ đồ tư duy trong việc giáo dục trẻ, giúp trẻ nhớ bài, hiểu bài lâu và dễ dàng hơn.
Nếu quan tâm đến các chương trình học, các hoạt động về kỹ năng sống cho trẻ và những phương pháp giáo dục đang được áp dụng trong giảng dạy tại iSchool, các bậc phụ huynh có thể liên hệ với đội ngũ tư vấn thông qua 2 hình thức dưới đây để được hỗ trợ:
- Điện thoại: 0789 166 588
- Email: info@ischool.edu.vn
>> Có thể bạn quan tâm:
- 10 sách tư duy logic hay giúp trẻ phát triển bản thân
- 12 Cuốn sách rèn luyện tư duy phản biện hay nhất cho trẻ
Khám phá thêm về iSchool:
